De rol van motivatie bij het versterken van Executieve Functies
Niet iedere leerling staat te springen om aan zijn of haar Executieve Functies (EF) te werken. Toch zijn juist motivatie en EF onlosmakelijk met elkaar verbonden. Leerlingen moeten begrijpen waarom het belangrijk is én ervaren dat hun inzet resultaat oplevert.
Waarom motivatie zo belangrijk is
De prefrontale cortex, het hersengebied dat EF aanstuurt, is bij jongeren nog volop in ontwikkeling. Maar dat betekent niet dat ze niet kunnen plannen of organiseren: onderzoek van Crone (2014) en Jolles (2017) laat zien dat motivatie bepaalt of ze hun EF daadwerkelijk inzetten. Zonder motivatie hebben EF-trainingen weinig effect, benadrukt Wiers (Van der Zee, 2017).
Wat motiveert jongeren?
Motivatie ontstaat in interactie met de omgeving. Positieve feedback, sociale waardering en duidelijke doelen activeren de motivatieprocessen in de hersenen (Nelis & Van Sark, 2014; Crone, z.d.). Ook de doelen zelf zijn belangrijk: volgens de Goal Setting Theory (Locke & Latham, 1990) werken leerlingen harder en effectiever als zij zélf uitdagende en haalbare leerdoelen stellen, in plaats van vage prestatiedoelen zoals “een voldoende halen”.
Autonomie, competentie en relatie
De zelfdeterminatietheorie van Deci & Ryan (2000) laat zien dat motivatie groeit wanneer leerlingen autonomie ervaren, zich competent voelen en verbonden zijn met anderen. Stroet et al. (2013) vonden dat docenten die inspelen op deze basisbehoeften, de motivatie en betrokkenheid van jongeren zichtbaar vergroten.
Growth mindset
Leerlingen leren pas écht doorzetten als ze geloven dat hun inzet loont. Dweck (2007) toont aan dat leerlingen met een growth mindset – het geloof dat vaardigheden ontwikkelbaar zijn – meer gemotiveerd zijn om te oefenen, feedback te benutten en hun EF te versterken.
Hoe KCEF hiermee werkt
Binnen de EF-trainingen vanuit KCEF sluiten begeleiders hierop aan door leerlingen zelf hun leer- en weekdoelen te laten formuleren, veel aandacht te geven aan succeservaringen en te werken met het concept van de leerkuil. Zo ontdekken leerlingen dat inzet en doorzettingsvermogen daadwerkelijk resultaat opleveren, en groeit hun motivatie om aan hun EF te werken.
Benieuwd hoe motivatie en EF in de praktijk samenkomen en hoe jezelf leerlingen kunt helpen als EF coach/trainer om die motivatie vast te houden?