Kunnen onderbouw leerlingen reflecteren op hun executieve Functies?Leerlingen in de onderbouw vinden het vaak lastig om goed te reflecteren op hun Executieve Functies (EF). Ze overschatten zichzelf regelmatig bij het invullen van een EF-vragenlijst. Hoe komt dat, en hoe kunnen we hen hierbij ondersteunen?
EF-vragenlijst als startpunt
Bij elke EF-training vullen leerlingen een vragenlijst in. Zo krijgen ze inzicht in hun sterke en zwakkere EF. Onder begeleiding van een EF-trainer of mentor leren ze reflecteren, doelen stellen en hun vooruitgang volgen. Juist die begeleiding blijkt cruciaal: zonder uitleg en context lukt het jonge leerlingen nog niet goed om hun EF zelf in te schatten.
Vroege adolescentie: brein ‘under construction’
Onderbouwleerlingen (10-14 jaar) zitten midden in de vroege adolescentie. In deze periode verandert er veel: nieuwe school, meer vrijheid, sociale druk. Hun brein en zelfinzicht zijn nog volop in ontwikkeling. Jongeren hebben daardoor moeite om realistisch naar hun eigen vaardigheden te kijken – jongens overschatten zichzelf vaak meer dan meisjes.
Reflectie vraagt kennis en ervaring
Om echt te kunnen reflecteren op EF is kennis nodig: wat zijn EF precies en waarom zijn ze belangrijk? Zonder die basiskennis kunnen leerlingen hun eigen vaardigheden nauwelijks inschatten. Het principe use it or lose it geldt ook hier: door veel te oefenen met reflecteren, ontwikkelen jongeren deze vaardigheid.
Begeleiding maakt verschil
De conclusie is duidelijk: onderbouwleerlingen hebben begeleiding nodig om hun EF goed te leren beoordelen. Mentoren en EF-trainers spelen hierin een sleutelrol door kennis over EF expliciet aan te leren en reflectie structureel te begeleiden. Zo bouwen jongeren stap voor stap aan sterke EF – een belangrijke basis voor hun verdere schoolloopbaan.
Benieuwd naar de volledige achtergrond en wetenschappelijke onderbouwing?